Савол: Баъзи дўконлар рағбатлантириш бўлсин деб маълум бир миқдор савдо қилган харидорларга лотерея, купон беришади. Буларни олиш ва ўйинда иштирок этиш жоизми?

Жавоб: Бунинг ҳеч қандай зарарли жойи йўқ. Чунки лотерея ёки купон учун алоҳида пул берилмайди. Лекин баъзи дўконлар “Фалон жойга бир хабар юборсанг, ўйинда иштирок этасан” дейишади. Бу эса қиморга киради. Чунки ўйинда иштирок этиш учун хабар жўнатиш лотерея сотиб олиш каби пул сарфланадиган иш.

Савол: Бир музқаймоқ ишлаб чиқарувчиси музқаймоқ қоғозларига ютуққа автомобиль қўйилган лотерея учун кодларни ёзган. Фақат музқаймоқ сотиб олиб, ўйинда иштирок этса ва ютуқдаги автомобилни олиш жоизми?

Жавоб: Ҳа, жоиз.

Савол: Баъзи дўконлар муайян қийматга савдо қилган харидорларга лотерея, купон беришади. Буларни ўйнаш жоизми? Масалан, 50 сўмлик савдо қилганга бир купон берилади. Биз 47 сўмлик савдо қилдик. Ўйинда иштирок этиш учун яна 3 сўмлик нарса олсак жоиз бўладими?

Жавоб: Лотереяда иштирок этадиганлар бунда қатнашиш учун алоҳида пул бермаганликлари учун жоиз бўлади.

Савол: Ҳадя тарқатишда ва шу каби нарсаларда қуръа ташлаб, тарқатиш дин бўйича дуруст бўладими?

Жавоб: Бу ҳақда Ибни Обидинда айтиладики:

“Исломият билдирган ҳукмларга мос бўлган шартларга тенг эга бўлганлар орасидан бирини танлаш учун қуръа ташланади.”

Бир жойни, бир молни бунга муштарак шериклар орасида қуръа билан тақсим этилиши ҳам Ибни Обидинда батафсил ёзилган. Қуръа ташлаш жоиз ва суннатдир. Мулк эгалари ҳақларининг миқдорларини ўзгартириш ёки шериклардан бирининг ҳақини йўқ қилиш ёхуд ҳаққи бўлмаганга улуш бериш учун ташланган қуръа ҳаром бўлади.

Икки ёки ундан кўп киши ораларида пул тўплаб бир омонатчига қолдириб, ораларида танлаган бирининг ёки вакилининг буни фақирларга, хайрия жамғармаларига тарқатиши жоиз бўлганидек фақирлар орасида қуръа ташлаб ютганларга тарқатиши ҳам жоиз.

Ўз ораларида лотерея ўтказиб, берган пулларидан ортиқча олишлари қимор бўлади. Ортиқ қисмини хайрияга беришлари, бу лотереяни ҳаромликдан қутқармайди. Ҳар бир одамнинг ўз берганини қайтариб олиши жоиз. Ўз улушини ораларидан бирига ҳадя қилиши мумкин. Омонатчининг ҳақини пул нисбатида тўлашади. Омонатчи омонат пулдан фойдалана олмайди, банкка қўя олмайди. Банк ҳам, ўз ораларидан бири ҳам омонатчи бўлиши мумкин.